E vitamini doğal yollarla alınan insanlar için esansiyel miktarda vücutlarında bulunması gereken bir vitamindir.
Doğada E vitamini sekiz farklı formda bulunur. doğada bulunan formları arasında en yaygın ve en bol miktarda bulunanı a-Tokaferol olarak adlandırılan tipidir.
Özellikle soya fasulyesi, mısır yağı ve ayçiçeği gibi bitkisel yağlarda, fındık, ayçiçeği tohumu,avakado, tahıllar ve bademde bol miktarda bulunur. Hayvansal gıdalarda ise karaciğer ve etlerin yağ dokularında bulunur.
E vitamini suda çözünmez, yağda çözünen bir vitamindir bu nedenle organik solventlerde erir. Isıya karşı oldukça dayanıklıdır.
E vitamini çok iyi bir antioksidandır. Vücuttaki oksitlenebilecek özellikteki maddeleri ve karotini korur. E vitamini hücre membranlarının korunmasını sağlar.
E vitamininin emilimi safra asitleri ve pankreatik lipaz yoluyla olur. E vitamini vücuda alındıktan sonra, ince barsakların üst bölümünden emilerek, şilomikronlarla lenf dolaşımına ve oradan da karaciğere taşınır.
Karaciğerde ise lipoproteinler vasıtasıyla yağ dokulara ve hücre membranlarına aktarılır. Diğer yağda eriyen vitaminlere göre vücutta daha geniş alanlarda dağılımı vardır.
En fazla karaciğer, yağ dokular ve kan plazmasında bulunur. e vitaminin fazlası da karaciğerde küçük miktarlarda depolanır. E vitaminin vücuttan atılımı safra yolu ile yapılmaktadır.
E vitamini, hücre mebranlarının fosfolipid tabakasındaki yağ peroksidasyonuna ( yağların bozulması) selenyum ile birlikte engel olarak, hücre mebranını korur.
Sperm üretimi yapan semineferus epitelyumun normal fonksiyonlarını sürdürebilmesi için gereklidir. Gebelikte embriyonun uterus( rahim) duvarına tutunmasını ve gebeliğin devam etmesine katkıda bulunur.
E vitamini Eksikliğine Neden Olan Durumlar Nelerdir?
E vitamini eksikliği dengeli ve yeterli beslenmenin bozulduğu durumlarda meydana gelir.
Vücutta yağ emilim mekanizmasının bozulduğu durumlar ortaya çıktığından e vitaminin de emilimi aksaklığa uğrayabilir.
Bu durumlar ilerlemiş karaciğer hastalıkları, yağ malabsorbsiyonu ve steatore, kolestatik karaciğer hastalıkları, intestinal kanal rezeksiyonu, abetalipoproteinemidir ( süt çocukluğu döneminde meydana gelen gelişme geriliği) .
E Vitamini eksikliği durumunda hücre membranlarında lipid peroksidasyonu ( yağların bozulması) artar.
Özellikle eritrosit denilen kırmızı kan hücreleri bu duruma karşı çok hassastırlar. Frajiliteleri ( kırılganlık, dirençsizlik durumu) artar. Hücrelerin morfolojik yapıları bozulur ve kolayca hemoliz olurlar.
E vitamini kas ve sinir hücrelerinin gelişimini sağlar ve ayrıca bu hücreleri korur. E vitamini ve selenyum eksikliğinde bu hücrelere Ca++ elementi fazla miktarlarda girer ve bu element hücrede dejenerasyona neden olur.
E vitamini eksikliği, yüksek oksijen gerilimine neden olarak retinopati denilen durumun ortaya çıkmasına neden olabilir. Retinopati gözün ağ tabasında görülen bir bozukluktur.
E vitamini eksikliği ile ilgili yapılan çalışmalarda erkeklerde sperm kalitesini ve sayısını etkilediği, kadınlarda ise uterus fonksiyonlarında bozulmalar meydana geldiği gözlemlenmiştir. Ayrıca E vitaminin fertilite ( kısırlık) tedavisinde de etkili olduğu bilinmektedir.
Kolon, akciğer, özofagus( yemek borusu), rektum kanserlerine yakalanma riskini e vitamini azaltmaktadır.
Düşük dansiteye sahip lipoproteinlerin ( LDL) oksitlenmesine engel olarak aterosklerozis denilen hastalığında gelişimini engeller.
E vitamini eksikliği durumlarında meydana gelen belirtiler, bulantı, kusma, bulanık görme, yorgunluk hali ve genel rahatsızlık şeklindedir. Tedavi eksik olan vitaminin yerine konması şeklinde yapılır.
E vitamini eksikliği 3 aydan daha uzun bir süre devam ettiğinde kaslarda zayıflama ve güçsüzlük belirtileri oluşur. Ana kaslar zarar görürse yürüyümede zorlanma gibi yürüyüş ile ilgili sorunlar meydana gelebilir. E vitamini kaslar ve vücut direncini direk olarak etkiler.
Cilt içinde çok önemli etkileri bulunan E vitamini eksiklik durumlarında cildin elastikiyeti azalır, yağ dengesi bozulur ve ciltte kırışıklık oluşumu hızlanır.