Vitaminler organizmanın sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesine olanak sağlayan, organik bileşenlerdir ve yağda eriyen vitaminler, suda eriyen vitaminler olarak iki gruba ayrılırlar.
D vitamini yağda eriyen bir vitamindir.
D vitamini beslenme yolu ile besinler vasıtasıyla alınabilir.Diyetle birlikte D vitamini, bitkisel besinlerden ergokalsiferol ( d2 vitamini), hayvansal besinlerden ise kolekalsiferol ( D3 vitamini ) olarak insan vücuduna alınır.
İnsan vücuduna beslenme yoluyla alınan D2 ve D3 vitaminleri, barsak mukoza hücrelerinde üretilen ve görevleri besinlerle alınan yağ, kolesterol, kolesterol esterleri gibi maddeleri, periferik dokulara taşımak olan şilomikron denilen lipoproteinlerle birleşerek, lenfatik sistem vasıtası ile venöz kan dolaşımına katılırlar.
Ancak D vitamini bu şekilde hala aktif değildir. Aktifleşip, sentezlenebilmesi için uygun bir biyolojik ortama ihtiyaç vardır. Sadece hayvansal besinlerden alınan D vitamini yani kolekalsiferol vücutta depolanabilir.
D vitamini deride de üretilir. Deride D vitamini sentezinin endojen olarak üretilebilmesi için güneş ışınlarında bulunan ultraviyole B (UVB) ışınları gereklidir.
Güneş ışığına maruz kalınmasıyla ,insan derisinde fotokimyasal bir reaksiyonla, 7 dehidrekolesterolden D3 vitamini yani kolekalsiferol oluşturulur.
Beslenme yöntemi ile vücuda alınan veya endojen olarak üretilen D2 ve D3 vitamini, yağ hücrelerinde depo edilir ve organizma ihtiyaç duyduğunda dolaşıma bırakılır. Karaciğerde ve böbreklerde gerekli enzimlerinde yardımı ile aktif hale getirilir.
D vitamini ve metobolitleri yine enzimler yoluyla inaktif hale getirilerek, fazlası safra yolu ile vücuttan atılmaktadır.
D Vitamini Eksikliğinde Tüketilmesi Gereken Besinler
D vitamini eksikliğinde aşağıdaki besinler tüketilebilir bununla birlikte D vitamini provitamin D şeklinde deri altında sentezlendiğinden yeteri kadar gün ışığına maruz kalmak D vitamini eksikliğini büyük ölçüde giderecektir.
Yumurta sarısı: Yumurta zengin bir hayvansal kaynaklı protein kaynağıdır. Günlük D vitamini ihtiyacının % 4 ü yumurta tüketilerek karşılanabilir.
1 orta büyüklükteki yumurta sarısında yaklaşık olarak 20 iu D vitamini bulunmaktadır. Yumurta ayrıca B12 vitamini açısından da zengin bir besin kaynağıdır.
– Balık yağı: Balık da hayvansal kaynaklı besinler arasında en fazla D vitamini içeren besinlerin başında gelmektedir. Morina balığı ciğerinden elde edilen yağ D vitamini kapsülü imalatında kullanılmaktadır.
İçerisinde yüksek miktarda D vitamini ve A vitamini bulunur.
1 yemek kaşığı dolusu morina balığı yağında günlük alınması gereken D vitamini ihtiyacının 4 katı miktarında D vitamini vardır.
Morina balığı dışındaki balıklarda da özellikle derin sularda yaşayan türlerde de D vitamini bulunmaktadır.
Ton balığı, somon balığı, uskumru balığı gibi türler D vitamini ihtiyacını karşılamak için tüketilmelidir. Ayrıca deniz ürünlerinden istiridyede de bol miktarda D vitamini bulunmaktadır.
Süt ve süt ürünleri: Paketlenmiş ve pastörize olarak satılan süt ve süt ürünleri de D vitamini ilave edilerek piyasada satılmaktadır.
1 bardak tam yağlı sütte yaklaşık olarak 100 iu D vitamini bulunur. ayran, kefir, peynir ve yoğurt tüketilerek de D vitamini alınabilir.
Mantarlar: Beyaz düğme mantarı D vitamini açısından oldukça zengin bir bitkidir. 100 gramı günlük gereken miktarın % 7 sini karşılayabilir.
Diğer mantar türlerinde da D vitamini bulunmaktadır ancak miktarları düğme mantarındaki kadar yüksek değildir.
- Patates: Patates bitkisinde de D vitamini bulunur. Günlük ihtiyacın % 1 i 100 gram patates tüketilerek karşılanabilir.
- Karaciğer: Sakatat olarak tüketilen karaciğer de zengin bir D vitamini kaynağıdır.
- Yulaf: tahıllar arasında da en zengin D vitamini bulunan bitki yulaftır. Yulaf genel olarak ülkemizde hayvan yemi olarak kullanılmasına rağmen son yıllarda sofralarımıza yulaf ezmezi olarak girdi ve kahvaltılarda tüketilmeye başlandı. Ayrıca yulaftan yapılan ekmek çeşitlerini de tüketmek yulaf ile D vitamini alınabilmesini sağlamaktadır.
- Maydonoz, yonca ve ısırganotu: Bitkisel kaynaklı D vitamini yani ergokalsiferol de maydonoz, yonca ve ısırganotu vasıtası ile alınabilir.
Görüldüğü gibi içeriğinde D vitamini bulunan besin maddeleri kısıtlıdır.
Bu nedenle bazı firmalar besinlerin üretimini ve satışını yapmadan önce soya ve tofu ürünleri, süt ve süt ürünleri, margarinler gibi gıda maddelerine D vitamini eklerler.
Besinlerle alınan D vitamini vücudun günlük ihtiyacının ancak % 10 u karşılar.
Tavsiye içerik : https://vitaminlerim.com/d-vitamininin-kemik-gelisimi-icin-onemi/